مقدمه: بهبود رابطه والد-فرزندی از طریق مداخلات مناسب نقش موثری در کاهش مشکلات هیجانی و رفتاری نوجوانان دارد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" به والدین بر انگیزه تحصیلی و نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک می باشد.
روش کار: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه والدین نوجوانان دختر و پسر ۱۳ الی ۱۶ سال دارای اختلال سلوک شهر اهواز در سال تحصیلی 1398 بودند که با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس تعداد 60 تن از آن ها انتخاب و یکی از والدین آن ها به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی در 2 گروه مداخله و یک گروه کنترل (هر گروه 20 تن) قرار گرفتند. گردآوری داده ها با پرسشنامه جمعیت شناختی، "مقیاس انگیزه تحصیلی" (Academic Motivation Scale) و "سیاهه رفتار نافرمانی مقابلهای" (Oppositional Defiant Behavior Inventory) انجام شد. روایی ابزار ها بر اساس روایی محتوا به روش کیفی، پایایی به روش ضریب توافق کاپا و همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ محاسبه شد. گروههای مداخله (والدین) تحت "آموزش مدیریت والدین" (9 جلسه 60 دقیقهای) و "طرحواره درمانی گروهی" (8 جلسه 90 دقیقهای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچگونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزارها در مراحل پیش آزمون و پس آزمون توسط فرزندان نوجوان آن ها تکمیل شد. تحلیل داده ها با در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه 22 انجام شد.
یافته ها: هر 2 مداخله "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" در والدین بر افزایش انگیزه تحصیلی و کاهش نافرمانی مقابلهای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک اثربخش بودند (01/0>P). همچنین "آموزش مدیریت والدین" نسبت به "طرحواره درمانی گروهی"، تأثیر بیشتری بر افزایش انگیزه تحصیلی فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک داشته است (01/0>P).
نتیجه گیری: "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" به والدین از مداخلات موثر بر افزایش انگیزه تحصیلی و کاهش نافرمانی مقابله ای در نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک است. جهت بهبود عملکرد تحصیلی این نوجوانان اجرای مداخلات ذکر شده بر روی والدین آن ها توصیه می شود.
Mohammad Hasani S, Askary P, Heidarie A, Ehtesham Zadeh P. Comparison of the Effectiveness of "Parent Management Training" and "Group Schema Therapy" for Parents on Academic Motivation and Oppositional Defiant of Their Teenage Children with Conduct Disorder. JHPM 2021; 10 (4) :83-95 URL: http://jhpm.ir/article-1-1285-fa.html
محمدحسنی سعیده، عسکری پرویز، حیدرئی علیرضا، احتشام زاده پروین. مقایسه اثربخشی «آموزش مدیریت والدین» و «طرحواره درمانی گروهی» به والدین بر انگیزه تحصیلی و نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت. 1400; 10 (4) :83-95